معنای دحوالارض

دَحو به معنای گسترش است و برخی نیز آن را به معنای تکان دادن

چیزیاز محلِ اصلی اش تفسیر کرده اند.

منظور از دحوالارض (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز، تمام سطح

زمین راآب های حاصل از باران های سیلابیِ نخستین فراگرفته بود. این آب

ها، به تدریج در گودال های زمین جای گرفتند و خشکی ها از زیر آب سر

برآوردند و روز به روز گسترده تر شدند.

برنامه های معنوی

1. روزه داشتن که ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.

2. احیا و شب زنده داری شب دحوالارض که برابر با یک سال عبادت است.

3. توبه ، استغفار ، ذکر و دعا.

4. انجام غسل به نیت روزِ دحوالارض و نماز مخصوص آن.

5. زیارت حضرت امام رضا (ع)

شب و روز دحوالارض نمازها و ادعیه مخصوصی دارد که

کیفیت آنها در کتاب مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی (ره) آمده است.

مناسبت های دیگر این روز

گذشته از واقعه دحوالارض، رویدادهای دیگری نیز در این روز رخ داده اند

که اهمیت آن را دوچندان کرده اند؛ از جمله:

• میلاد ابوالانبیاء حضرت ابراهیم علی نبینا و آله و علیه السلام.

• میلاد حضرت عیسی مسیح ـ علیه السلام.

• خروج رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ از مدینه به همراه هزاران

حاجی به سوی مکه،

به قصد حجة الوداع. در این سفر وجود مقدس امیرالمؤمنین و

حضرت زهرا ـ سلام الله علیهما ـ

و نیز همه همسران و بسیاری از اصحاب پیامبر (ص) نیز ایشان را همراهی می‌کردند.

آیه های انتظار

یاداحی الکعبه...

اللهم داحی الکعبه و فالق الحبه

و صارف اللزبه و کاشف کل کربه

اسئلک فی هذا الیوم من ایامک التی اعظمت حقها

و اقدمت سبقها و جعلتها عند المومنین ودیعه

و الیک ذریعه و برحمتک الوسیعه

ان تصلی علی محمد عبدک المنتخب...

ای خدایی که خانه کعبه را گسترانیدی

و دانه را شکافتی و سختی را برطرف ساختی،

از تو می‏خواهم در این روز از روزهایت که حق آن را بزرگ نمودی...

و بر سایر ایّام از جهت شرف مقدم داشتی

و این روز را نزد اهل ایمان به ودیعت گذاشتی

و آن را وسیله ی خود قرار دادی ، قسم به این روز

و به رحمت وسیع بی انتهایت

که درود فرستی بر محمّد(ص) بنده برگزید ات

مدتهایی که تصور طول آن از قدرت من و تو خارج است، این کره خاک در

زیر آبرها مانده بود. یک روزخداوند اراده کرد مکانی را برای زندگی

موجوداتو انسان هابه وجود آورد.آن روزخدا به فکر خانه ای برای من و تو بود.

از اینرو نگاهی بهزمین انداخت و آن را برای مقصود خود مناسب دید. اولین

نقطه ایکه اراده خداوندیآن را از زیر آب بیرون کشید، مکان مقدسی

بنام کعبه بود.

سرزمین هر شروع بی پایان! بدین ترتیب حیات در زمین آغاز شد.روز

شروعزندگی!روزی مثل امروز. روزی بنام دحوالارض!بیست و پنجمین روز

ذی القعده!

یکی ازچهار روز با عظمت سال در فضیلت روزه. روزی که مورد توجه

بزرگانوتوصیهانبیاء و معصومین قرارگرفته است.روزه گرفتن در این روز

همانند روزههفتاد سالاست. روزه این روز کفاره گناهان

هفتاد سال است .

در روایت آمده که" از برای روزه دار این روز، هر چه در میان آسمان

و زمین استاستغفار کنند و این روزی است که رحمت خدا در آن منتشر

گردیده است.

امیرالمومنین علی(ع) درمورد این روز فرمودند:

"اولین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست و پنجم

ذی‌القعده بود.

کسی کهاین روز را روزه داشته و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد

سال راکه روزش راروزه و شبش را در عبادت باشد، خواهد داشت. هرگروهی

که در اینروز برای ذکرپروردگار بزرگشان گرد هم آیند، پراکنده نمی‌گردند

مگر این که خواسته آنان داده می‌شود.

آ

یه های انتظار

23 ذی القعده-روز زیارتی مخصوص امام رضا (علیه السلام)

ازآنجائیکه این توفیق نصیب نشد که در چنین روزی

درجوار بارگاه ملکوتیشان باشیم ?‌

از راه دور عرض ادب می کنیم

خدمت هشتیمن خورشید آسمان بیکران امامت و ولایت

باشد که قبول افتد و در نظر آید

امروز 7 مهر و 23 ذی القعده است

امشب و فردا ، شب و روز مخصوص زیارتی آقا امام رضا علیه السلام

هست.

زیارت یعنی حضور.

ممکنه کسی کیلومتر ها با حرم فاصله داشته باشه ولی به محضی که

حضور اتفاق افتاد زیارت انجام می شه.

یعنی اگر الان یکی وایساده باشه روبروی ضریح و سلام بگه به آقا

امام رضاعلیه السلام ؛اگر تو از همین جا با صدق و صفا و با همه

وجودت سلام بدی دقیقا کناراو می ایستی. هیچ فرقی نمی کنه.

پس حضور مهمه و هدف از زیارت حضوره.

چه بسا کسانی که می رن مشهد اما واقعا در محضر امام رضا نیستن

و چه بسا کسانی که تو عمرشون مشهد نرفتن اما کلی زیارت مقبوله

براشون ثبت شده...

بعد منزل نبود در سفر روحانی

پس از همینجا از پای سیستم توی خونه محل کار مدرسه و دانشگاه

و هرجایی که هستی دلت رو روانه حرم آقا کن و یک سلام از ته قلب

به آقا بگو:

صلی الله علیک یا علی بن موسی الرضا المرتضی

و رحمةالله و برکاته

از هزاران زائر دردآشنا، من هم یکی

زین همه مسکین سر تا پا گدا، من هم یکی

هر طرف بسته دلی قفل ضریح مِهر تو

مُهر شد با خون دل، این قفل ها، من هم یکی

هر یکی را کاسه ای از بی کسی پیشت فراز

پُر شده از اشک، دست کاسه ها، من هم یکی

پای بوست را ملائک، صف به صف، پَر ریخته

خوش که ریزم در جوارت دست و پا، من هم یکی

کیمیاگرتر ز مهرت هیچ اکسیری مباد

مس دلان، مسکینِ ایوان طلا، من هم یکی

راه دوری پشت سر دارم، فزون تر پیش رو

رهزنانْ بد کین و لطفت رهنما، من هم یکی

هر غبار مرقدت خاکستر پروانه ای است

سوخته، لب دوخته، بی ادعا، من هم یکی

گرچه خوارم، خار هم با گل نشیند گاه گاه

در گلستان محبان رضا، من هم یکی

من دست خالی آمدم دست من و دامان تو

سر تا به پا درد و غمم درد من و درمان تو

رضا جانم رضا رضا جانم رضا

رضا جانم رضا رضا جانم رضا

تو هر چه خوبی من بدم بیهوده بر هر در زدم

آخر به این در آمدم باشم کنار خوان تو

من از همه در رانده ام من رانده ی وامانده ام

یا خوانده یا ناخوانده ام اکنون منم مهمان تو

من دست خالی آمدم دست من و دامان تو

سر تا به پا درد و غمم درد من و درمان تو

رضا جانم رضا رضا جانم رضا

رضا جانم رضا رضا جانم رضا

پای من از ره خسته شد بال و پرم بشکسته شد

هر در به رویم بسته شد جز درگه احسان تو

گفتم منم در می زنم گفتی به تو سر می زنم

من هم مکرر می زنم کو عهد کو پیمان تو

من دست خالی آمدم دست من و دامان تو

سر تا به پا درد و غمم درد من و درمان تو

رضا جانم رضا رضا جانم رضا

رضا جانم رضا رضا جانم رضا

حال من گوشه نشین با گوشه ی چشمی ببین

جز سایه پر مهرتان جایی ندارم جان تو

من خدمتی ننموده ام دانم بسی آلوده ام

اما به عمری بوده ام چون خار در بستان تو


من دست خالی آمدم دست من و دامان تو

سر تا به پا درد و غمم درد من و درمان تو

رضا جانم رضا رضا جانم رضا

رضا جانم رضا رضا جانم رضا

4 ـ نجات و فریاد رسی

بر طبق آیات قرآن و سخنان معصومان(علیهم‌السلام) قیامت روز دشواری

است؛ روزی است که پرده‏ها کنار می‏رود و خدای متعال چهره واقعی

آدمیان را می‏ نمایاند و همه باید پاسخ گوی اعمال خود باشند.

این روز بسی طولانی است و برای رهایی از دشواریهای آن باید از

مراحل مختلف به سلامت عبور کرد.

برخی از این مراحل هولناک عبارت است از هنگامی که نامه‏های اعمال

گناهکاران و صالحان به آنان داده می‏شود و زمانی که این اعمال با

ترازوهای خاص سنجیده و وزن می‏گردد و گاه عبور از پل صراط. بر پایه

روایاتی که محدثان بزرگ شیعه و سنی روایت کرده ‏اند، در آن شرایط

حساس، حضرت رضا(علیه‌السلام) زائرانش را دستگیری کرده و نجات

می‏دهد.

حمدان دیوانی از آن حضرت در این باره این گونه نقل کرده است:

«هر کس مرا با دوری سرا و مقبره‏ام زیارت کند، روز قیامت در سه

جایگاه او را درمی‏یابم و از هولهای رستاخیز می‏رهانم. آن گاه که نامه‏های

اعمال از چپ و راست به انسانها داده شود و به هنگام گذر از صراط و

در برابر میزان.»

5 ـ شفاعت

بسیاری از آدمیان دست کم بخش عظیمی از زندگی خود را با غفلت

می‏گذرانند و چون روز حساب فرا رسد باید در برابر خدای متعال بایستند

و پاسخ آن چه را کرده ‏اند و گفته‏اند و روا داشته ‏اند، بدهند و خود را

برای کیفر یا پاداش الهی آماده سازند و هول و هراس و دریغ و پشیمانی

و بزرگی کیفر خدای متعال در آن روز به اندازه‏ای است که نمی‏توان آن

را توصیف کرد.

در آن اوضاع و احوال سخت و سهمگین است که اولیای الهی دوستان

خود را شفاعت کرده و از هلاکت می‏رهانند. بزنطی چنین روایت کرده

است:

«از حضرت رضا(علیه‌السلام) شنیدم که فرمود: هر کس از دوستانم مرا

زیارت کند در حالی که حقم را بشناسد، روز قیامت او را شفاعت خواهم

کرد.»

در روایتی دیگر، حسن بن فضال از آن حضرت این گونه نقل کرده است:

«من مسموم و کشته و در غربت دفن خواهم شد و این مطلب را از طریق

پدرم، به نقل از پدرش و اجدادش، از امیرمؤمنان، علی بن ابی طالب از

رسول خدا صلی الله علیه و آله می‏دانم. آگاه باشید هر کس مرا با غربت و

دوری سرایم زیارت کند، من و پدرانم روز قیامت شفیعان او خواهیم بود

و کسی که ما شفیع او باشیم، اگر چه به اندازه جن و انس گناه داشته

باشد، گناهان او بخشیده خواهد شد.»

بر طبق روایتی دیگر، هروی می‏گوید: حضرت رضا(علیه‌السلام) وارد

قبه‏ای شد که هارون در آن دفن شده است و با دست مبارکش در کنار آن

خطی کشید و فرمود:

«این تربت من است و در آن دفن خواهم شد و خدای متعال این مکان را

محل آمد و شد شیعیان و دوستانم قرار خواهد داد. به خدا سوگند هر یک

از آنان که مرا زیارت کند، یا بر من سلام کند، به سبب شفاعت ماـ که

اهل بیت پیامبریم ـ مشمول بخشش و مهربانی خدا قرار خواهد گرفت.»

شیخ صدوق نقل کرده است که مردی از خراسان به آن حضرت عرض

کرد: ای پسر رسول خدا! در خواب پیامبر خدا را دیدم، گو این که به من

چنین فرمود:

«چگونه خواهید بود، زمانی که پاره تنم در سرزمین شما دفن شود و

امانت من میان شما نگهداری شود و ستاره‏ام در خاک شما پنهان شود؟»

حضرت رضا(علیه‌السلام) فرمود:

«منم که در سرزمین شما دفن می‏شوم و من پاره تن پیامبر شمایم و منم

امانت و ستاره. آگاه باشید! هر کس مرا زیارت کند، در حالی که بشناسد

حق و اطاعتی که خدا برای من واجب کرده است، من و پدرانم روز

قیامت شفیع او خواهیم بود و کسی که من و پدرانم شفیع او باشیم، نجات

می‏یابد؛ گر چه بار گناه او به اندازه بار گناه انس و

جن باشد.»

فضیلت زیارت حضرت امام رضا(علیه‌السلام)

همان طور که پیش‏تر اشاره شد، حضرت رضا(علیه‌السلام) از کامل‏ترین

مومنان، صدیقان، مجاهدان، صالحان، شهیدان، هادیان امت وهشتمین

معصوم و فرزند رسول خدا و امیرمومنان(علیهماالسلام) است و هر کدام

از خصلتهای یاد شده سبب می‏شود زیارت ایشان از پاداش و آثار خاصی

برخوردار باشد، که در این نوشته از توضیح آنها صرف نظر می‏شود و در

این بخش روایاتی را که از پیامبر خدا و ائمه ـ علیهم السلام ـ درباره

فضیلت زیارت آن حضرت نقل کرده ‏اند فراروی خوانندگان می‏نهیم :

  پاداش زیارت حضرت رضا در مقایسه با پاداش حج

جناب شیخ طوسی از حضرت رضا(علیه‌السلام) نقل کرده است که آن

حضرت فرمود:

«در خراسان بقعه ‏ای است و زمانی خواهد آمد که آن بقعه همواره محل

رفت و آمد و مطاف فرشتگان می‏شود تا روز قیامت که در صور دمیده

می‏شود و قیامت فرا می‏رسد.»

پرسیدند: ای پسر رسول خدا! این بقعه کدام بقعه است؟ فرمود:

«این بقعه در سرزمین طوس است، به خدا سوگند! آن زمین باغی از

باغهای بهشت است. هر که مرا دراین بقعه زیارت کند مانند کسی است

که رسول خدا را زیارت کرده است و برای او پاداش هزار حج مقبول و

هزار عمره مقبول نوشته خواهد شد و من و پدرانم روز قیامت شفاعت

کننده او خواهیم بود.»

در روایتی دیگر بزنطی می‏گوید: نامه حضرت رضا(علیه‌السلام) را

خواندم، در آن نامه چنین آمده بود:

«به شیعیان من بگو زیارت من به اندازه هزار حج پاداش دارد.»

بزنطی می‏گوید از امام جواد(علیه‌السلام) از روی تعجب پرسیدم: به اندازه

هزار حج؟

آن حضرت فرمود: «آری: به خدا سوگند کسی که او را زیارت کند در

حالی که حق او را می‏شناسد، به اندازه هزار، هزار حج(یک میلیون حج)

پاداش دارد.»

بر طبق روایتی دیگر امام موسی بن جعفر(علیه‌السلام) فرمود:

«کسی که قبر فرزندم علی(علیه‌السلام) را زیارت کند، پاداش او هفتاد حج نیکو و مقبول خواهد بود.»

مازنی می‏گوید: از سر تعجب پرسیدم: هفتاد حج؟ فرمود:

«هفتاد هزار حج.»

عرض کردم: زیارت او به اندازه هفتاد هزار حج پاداش دارد؟

فرمود: آری! بسیاری از حج هاپذیرفته نمی‏شوند. هر کس فرزندم علی را

زیارت کند ویک شب نزد ایشان بماند، به کسی می‏ماند که خدا را در عرش

زیارت کرده است.»

در برخی از این روایات هفتاد حج و در برخی هزارحج و عمره و در

برخی یک میلیون و در برخی هفتاد هزار حج وعمره پاداش زیارت امام

رضا(علیه‌السلام) قرار داده شده است.

این روایات با هم ناسازگاری ندارد؛ زیرا گروهی از روایات به طور

روشن نشان می‏دهد که مخاطبان امام کاظم، امام رضا و امام جواد علیهم

السلام ـزمینه و ظرفیت شنیدن فضیلت بسیار گران و ارزشمند زیارت آن

حضرت را نداشتند؛ از این رو، امام(علیه‌السلام) ظرفیت آنان را ملاحظه

کرده و باتوجه به آن از ثواب زیارت مرقد مطهر حضرت

رضا(علیه‌السلام) سخن می‏گفتند.

گواه این نکته آن است که آنان از شنیدن حتی اندکی از اجر زیارت آن

حضرت شگفت زده می‏شدند. همان طور که روایات یاد شده نشان‏گر آن

است که اجر بالا و ثواب هزارهزار حج برای همه زائران ایشان نیست،

بلکه تنها آن دسته از زائران ایشان از آن مرحله از پاداش بهره خواهند

برد که از روی معرفت ایشان را زیارت کنند و حق آن حضرت را به

گونه‏ای شایسته بشناسند.

افزون بر آن که، همان طور که خواهد آمد، زیارت حضرت

رضا(علیه‌السلام) در همه زمان ها یکسان نیست بلکه در برخی از زمانها

فضیلت افزون‏تری دارد و نیز باید توجه داشت گروهی از زائران در مسیر

زیارت به رنج و زحمت می‏افتند و زیارت برای

آنان سختی‏هایی دارد، که پاداش زیارت این گروه بیش‏تر خواهد بود.

فضیلت و پاداش زیارت امام رضا(علیه‌السلام)

در روایات رسیده از پیامبر خداو اهل بیت علیهم السلام درباره فضیلت زیارت

معصومان(علیهم‌السلام) و آداب آن و گروهی از عبادات و احکام حرمشان روایات

متعدد و متنوعی از معصومان(علیهم‌السلام) رسیده است که محدثان بزرگ در ثبت و

ضبط آنهاکوشیده ‏اند.

این نوشته در پی آن است که سخنان پیامبر خدا(صلی ا... وعلیه وآله) و دیگر

معصومان(علیهم‌السلام) را درباره فضیلت زیارت حضرت علی بن موسی

الرضا(علیه‌السلام) گزارش کند.

روایات در بردارنده فضیلت زیارت آن حضرت شگفت‏ انگیز و بسیار مهم‏تر از آن

چیزی است که در این ‏باره‏ گفته شده است.

همان طور که می‏دانیم امام علی بن موسی الرضا(علیه‌السلام) ازبزرگترین مؤمنان،

شهیدان، صالحان، صدیقان ویکی از معصومان علیهم السلام است. بر طبق روایات و

آیات قرآن کسی که حتی یکی ازصفتهای یادشده را داشته باشد، نزد خدای متعال

جایگاه ممتاز و بلندی دارد وبه طور کلی زیارت قبرش مطلوب است و دارای آثار

معنوی.

درمدخل این بخش به عنوان نمونه به چند روایت در این باره اشاره می‏شود.

جناب کلینی و صدوق دراین باره از حضرت علی بن موسی الرضا(علیه‌السلام) این

گونه نقل کرده ‏اند:

هریک از امامان معصوم(علیهم‌السلام) بر گردن دوستان و شیعیان خود پیمان و عهدی

دارند و وفای کامل به آن پیمان و ادای نیکوی آن عهد، زیارت مرقدهای مطهر آنان

است. پس هر کس از سر میل و رغبت به زیارت و اعتقاد به آن چه آنان گرایش

داشتند، به زیارت بشتابد، روز قیامت ائمه علیهم السلام شفیعان او خواهند بود.

بر طبق روایتی دیگر، حسن بن وشّاء می‏گوید: ازحضرت رضا(علیه‌السلام) پرسیدم:

پاداش زیارت قبر یکی از ائمه علیهم السلام چیست؟

آن حضرت فرمود: «مانند ثواب زیارت قبر امام حسین است.»

پرسیدم: پاداش کسی که قبر امام حسین(علیه‌السلام) را زیارت کند، چیست؟

فرمود: سوگند به خدا پاداش او بهشت است.»

عبدالرحمن بن مسلم از امام صادق(علیه‌السلام) دراین باره‏چنین نقل‏کرده است:

«کسی در زمان مرگ ما، قبرهای ما را زیارت کند، مانند کسی است که درزمان حیات

مان ما را زیارت کند.»