آن شب قدری که گویند اهل خلوت امشب است

یا رب این تاثیر دولت در کدامین کوکب است

تا به گیسوی تو دست ناسزایان کم رسد

هر دلی از حلقه ای در ذکر یا رب یا رب است

کشته چاه زنخدان توام کز هر طرف

صد هزارش گردن جان زیر طوق غبغب است

شهسوار من که مه آیینه‌دار روی اوست

تاج خورشید بلندش خاک نعل مرکب است

عکس خوی بر عارضش بین کآفتاب گرمرو

در هوای آن عرق تا هست هر روزش تب است

من نخواهم کرد ترک لعل یار و جام می

زاهدان معذور داریدم که اینم مذهب است

اندر آن ساعت که بر پشت صبا بندند زین

با سلیمان چون برانم من که مورم مرکب است

آن که ناوک بر دل من زیر چشمی میزند

قوت جان حافظش در خنده زیر لب است

آب حیوانش ز منقار بلاغت میچکد

زاغ کلک من به نام ایزد چه عالی مشرب است

"حنیف مزروعی"

سایت آیه های انتظار

چند دستور قرآنی برای بانوان /معارفی از جزء هجدهم

تصور غلطی که سرمایه داران بی دین دارند

أَ یحَْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِ مِن مَّالٍ وَ بَنِینَ(55) نُسَارِعُ لهَُمْ فىِ الخَْیرَْاتِ بَل لَّا یَشْعُرُونَ(56- مومنون)

آیا گمان مى‏کنند افزونى و گسترشى که به سبب مال و اولاد به آنان مى‏دهیم؛ برای آن است که

مى‏ خواهیم در عطا کردن خیرات به آنان شتاب ورزیم؟ [چنین نیست‏] بلکه [آنان‏] درک نمى‏کنند.

تصوری بین دینداران بی بضاعت و بی دینان ثروتمند رواج دارد که گمان می کنند داشته و

انباشته آنان که بی دینی می کنند همه از لطف و عنایت ویژه خداوندی به آنهاست و به تعبیر

دیگر خدا نظر خیر و رحمت به آنها کرده است که اینچنین ثروت و دارایی مالی و فامیلی را

به زندگی آنها سرازیر کرده است؛ اما خدا در این آیات خط بطلان بر چنین تصوری کشیده و

صاحبان این پندار را افرادی قلمداد کرده است که از درک و شعور لازم برای فهم حقیقت

این امر بی بهره اند.

زیرا آنها نمى‏دانند که این فرزندان و اموال فراوان در حقیقت یک نوع عذاب و مجازات

یا مقدمه عذاب و کیفر براى آنها است. آنها نمى‏دانند که خدا مى‏خواهد آنها را در ناز و

نعمت فرو برد تا به هنگام گرفتار شدن در چنگال کیفر الهى، تحمل عذاب بر آنها دردناکتر

باشد؛ زیرا اگر درهاى نعمت به روى انسان بسته شود او آمادگى پذیرش ناراحتیها را پیدا

می کند؛ اما اگر کسى را از میان ناز و نعمت بیرون کشند و به زندان مخوف و حشتناکى بیفکنند

فوق العاده برای او دردناک خواهد بود.

بعلاوه این فراوانى نعمت، پرده‏هاى غفلت و غرور را بر روى چشمان او ضخیم‏تر مى‏کند

تا آنجا که راه باز گشت بر او غیر ممکن مى‏شود و این همان چیزى است که در سایر آیات

قرآن از آن به قانون استدراج(1) یاد شده است.(2)

روش برخورد با بدی ها

ادْفَعْ بِالَّتىِ هِىَ أَحْسَنُ (96- مومنون)

به بهترین شیوه بدی را از خودت دور کن

یکى از مؤثرترین راههای مبارزه با دشمنان سرسخت و لجوج آن است که بدیهای آنها

به نیکى پاسخ داده شود؛ اینجاست که شور و غوغایى از درون و جدان آنها برخاسته و

او را سخت تحت ضربات سرزنش و ملامت قرار مى‏دهد. این کار در بسیار از موارد سبب

بیداری وجدان تغییر عملکرد او می شود.

در سیره پیشوایان و روش عملى پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و ائمه هدى علیهم السلام

بسیار دیده شده که افراد یا جمعیتهایى را که دارای بدترین برخورد بوده‏اند را به نیکى پاسخ

گفته و مشمول محبتشان ساخته‏اند؛ که همین طرز برخورد، سبب انقلاب درونی و دگرگونى

روحى و باز گشت آنها به راه حق شده است.

قرآن کریم به دفعات این شیوه را به عنوان یک اصل در مبارزه با بدیها به مسلمانان گوشزد

کرده است و حتى در آیه 34 سوره فصلت مى‏گوید: « نتیجه این کار آن خواهد شد که دشمنان

سرسخت، دوستان گرم و صمیمى شوند.»

یک تذکر مهم:

ناگفته پیدا است که این دستور مخصوص مواردى است که دشمن از آن سوء استفاده نکند

و آن را دلیل بر ضعف شما نشمارد و بر جرات و جسارتش افزوده نگردد.

و نیز مفهوم این سخن هرگز سازشکارى و قبول تسلیم در برابر وسوسه‏هاى دشمنان نیست، و

شاید به همین دلیل بعد از بیان این دستور در آیات فوق بلا فاصله به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله دستور داده شده

است که از همزات و وسوسه‏ هاى شیاطین و حضور آنها به خدا پناه ببرد.(3)

در اجرای حکم خدا دلسوزی نکنید

الزَّانِیَةُ وَ الزَّانىِ فَاجْلِدُواْ کلُ‏َّ وَاحِدٍ مِّنهُْمَا مِاْئَةَ جَلْدَةٍ وَ لَا تَأْخُذْکمُ بهِِمَا رَأْفَةٌ فىِ دِینِ اللَّهِ

إِن کُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ (2- نور)

به هر زن و مرد زنا کاری صد تازیانه بزنید و اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید،

نباید در [اجراى‏] دین خدا نسبت به آن دو دلسوزى و مهربانى کنید.

این نهی از رأفت و دلسوزی که در آیه آمده است در حقیقت نهی از ترحم بی جایی است

که سبب سستی و کوتاهی در اجرای احکام و دستورات دین خدا می شود برای همین بود

که فرمود در اجرای این حکم الهی از رأفت در دین خدا پرهیز کنید.(4)

نکته قابل توجه این است که آیه تاکید می کند که مبادا در اجرای این حکم الهی گرفتار

محبتها و احساسات بى مورد شوید؛ احساسات و محبتى که نتیجه‏اى جز فساد و آلودگى

اجتماع ندارد. آنگاه براى خنثى کردن انگیزه‏هاى این گونه احساسات، مساله ایمان به

خدا و روز جزا را یادآور می شود؛ زیرا ایمان به خداوند حکیم سبب مى‏شود که انسان

بداند هر حکمى فلسفه و حکمتى دارد و بى دلیل تشریع نشده و ایمان به معاد سبب مى‏شود

که انسان در برابر تخلفها احساس مسئولیت کند.(5)

دراینجا حدیث جالبى از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده که توجه به آن لازم است:

«روز قیامت بعضى از زمامداران را که یک تازیانه از حد الهى کم کرده‏اند در صحنه

محشر مى‏آورند و به او گفته مى‏شود چرا چنین کردى؟ مى‏گوید: براى رحمت به بندگان تو!

پروردگار به او مى‏گوید: آیا تو نسبت به آنها از من مهربانتر بودى؟! و دستور داده مى‏شود

او را به آتش بیفکنید! دیگرى را مى‏آورند که یک تازیانه بر حد الهى افزوده، به او

گفته مى‏شود: چرا چنین کردى؟ در پاسخ مى‏گوید: تا بندگانت از معصیت تو خوددارى کنند!

خداوند مى‏فرماید: تو از من آگاهتر و حکیم‏تر بودى؟! سپس دستور داده مى‏شود او

را هم به آتش دوزخ ببرند.(6)

اینگونه انسان، آدم می شود

وَ لَوْ لَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکمُ‏ْ وَ رَحْمَتُهُ مَا زَکىَ‏ مِنکمُ مِّنْ أَحَدٍ أَبَدًا (21- نور)

اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، هرگز احدى از شما [از عقاید باطل و

اعمال و اخلاق ناپسند] پاک نمى‏شد.

«زکات» و «تزکیه» در اصل به معنى «نمو یافتن و نمو دادن» است، ولى در معناى

«پاک شدن و پاک کردن» هم به کار رفته است که ممکن است هر دو معنا به یک

ریشه باز گردد؛ زیرا تا پاکى از موانع و مفاسد و رذائل نباشد نمو و رشد امکان پذیر نخواهد بود.(7)

بر اساس این آیه، تنها عامل نجات انسانها از آلودگیها و انحرافات و نیز رشد و بالندگی

روحی او فقط فضل و رحمت الهى است و بس؛ با این تحلیل که: او هم نعمت عقل را به

انسان داده و هم از طریق و فرستادگانش راه پاک شدن و ماندن و رشد کردن را به بشر

تعلیم داده است. افزون بر این عنایات عمومی، توفیقات خاص او و امدادهاى غیبیش که

نصیب انسانهاى آماده و مستعد مى‏گردد را هم باید اضافه کرد.
بنابراین اگر تبعیت از دین خدا و الطاف او نباشد محال است کسی بتواند در را خود سازی

و ترک گناهان قدم از قدم بردارد و نیز با همین آیه ثابت می شود که تمام عرفانها و

دستورالعمل هایی که خارج از این مسیر است همگی باطل اند و تنها باعث گمراهی انسان می شوند.

شاهدان همراه

یَوْمَ تَشهَْدُ عَلَیهِْمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدِیهِمْ وَ أَرْجُلُهُم بِمَا کاَنُواْ یَعْمَلُونَ(24- نور)

روزى که زبان‏ها و دست‏ها و پاهایشان بر ضد آنان به گناهانى که همواره انجام مى‏دادند، شهادت می دهند.

پیام آیه صریح است و روشن و نیازی به توضیح ندارد؛ تنها چیزی که می توان گفت توجه

به هشداری است که در آیه نهفته است. هشدار به کسانی که گناه در خلوت را ساده انگاشته

و به راحتی از کنار آن می گذرند غافل از آنکه در مخفی ترین مکانها همواره شاهدانی با ما

هستند که گناه، خیانت و جنایت را درک کرده و در آن روز که محکمه عدل الهی بر پا می شود

بر علیه ما شهادت می دهند.

چند دستور مهم به بانوان مسلمان

وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَرِهِنَّ وَ یحَْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا

وَ لْیَضْرِبْنَ بخُِمُرِهِنَّ عَلىَ‏ جُیُوبهِِنَّ وَ لَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلّا َّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ ... وَ لَا یَضْرِبْنَ

بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یخُْفِینَ مِن زِینَتِهِنَّ (31- نور)

به زنان با ایمان بگو از نگاه کردن به مردان نامحرم خوددارى کنند و دامان خود را از گناه حفظ

نمایند و نباید زینت خود را آشکار سازند جز آن مقدار که طبیعتا ظاهر است‏ و باید روسری های

خود را روی سینه‏هاى خود بیندازند. آنها نباید زینت خود را آشکار سازند مگر برای شوهرانشان

و ... (یازده مورد دیگر) و هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان

برای نامحرمان دانسته شود.

این آیه شریفه در بردارنده چند حکم مهم در مورد رعایت عفت و پاکدامنی است که رعایت

تمام آنها برای بانوان مسلمان لازم و ضروری است:

1. «چشم‏چرانى» و دیدن صحنه های حرام همانگونه که بر مردان حرام است بر زنان نیز

حرام مى ‏باشد

.2. «پوشاندن شرمگاه» در مقابل نگاه دیگران، همانگونه که برای مردان واجب است براى

زنان نیز واجب است.

3. «پنهان کردن محلهایی از بدن که معمولا تزیین می کنند» یا زینتهایی که معمولا از دید

نامحرم پنهان است را درمعرض دید او قرار دهند؛ مگر دستها تا مچ و گردی صورت به

شرط آنکه زینت نداشته و بدون آرایش باشد.

4. «وجوب رعایت حجاب»: زنان باید اندام خود را در مقابل دیگران بپوشانند(8) براین

اساس واجب است حجاب را رعایت کنند.

خُمُر جمع خِمار است و خمار آن جامه‏اى است که زن سر خود را با آن مى ‏پوشاند و اضافه آن

را روی سینه‏اش آویزان مى‏کند. کلمه جیوب جمع جَیب است و مراد از آن، سینه‏ ها است

بنابراین معنای آیه این می شود که به زنان دستور بده تا اطراف مقنعه‏های خود را روی

سینه‏هاى خود انداخته و آن را بپوشانند.

5. «پرهیز از جلب کردن توجه نامحرم به هنگام راه رفتن»: به هنگام راه رفتن پاهاى خود را

به زمین نزنند تا توجه نامحرم به آنها جلب شود. (به احتمال خیلی قوی کفشهای صداداری که

این روزه زنان به پا می کنند مصداق این فراز قرار بگیرد)(9)

شرح دعای روز هجدهم؛ سحرهای ماه مبارک رمضان طلایی ترین فرصت

بالا آوردن دست هنگام دعا موجب تعجیل در اجابت می شود

دعای روز هجدهم:

اللَّهُمَّ نَبِّهْنِی فِیهِ لِبَرَکَاتِ أَسْحَارِهِ وَ نَوِّرْ فِیهِ قَلْبِی بِضِیَاءِ أَنْوَارِهِ وَ خُذْ بِکُلِّ أَعْضَائِی إِلَی اتِّبَاعِ

آثَارِهِ بِنُورِکَ یَا مُنَوِّرَ قُلُوبِ الْعَارِفِین [1]

ای خدا مرا در این روز برای برکات سحرها بیدار و متنبه ساز و دلم را به روشنی انوار

سحر منور گردان و تمام اعضاء را برای آثار و برکات این روز مسخر فرما به حق نور

خود ای روشنی بخش دلهای عارفان.

اللَّهُمَّ نَبِّهْنِی فِیهِ لِبَرَکَاتِ أَسْحَارِهِ

بهره مندی از برکات سحر

خدایا مرا متنبه کن تا از برکات سحرهای ماه رمضان استفاده کنم ، و اهل سحر باشم و طوری نباشد که فقط برای سحری خوردن بلند شوم و اهل نماز شب و دعای سحر نباشم، سعی کنید در طول سال از سحر ها استفاده کنید.

هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ * از یُمن دعای شب و ورد سحری بود [2]

خدایا توفیق بهره برداری از برکات سحر را روزی من کن؛ حتی کسانی که نمی توانند

روزه بگیرند، سحرها بیدار باشند تا از برکات سحر استفاده کنند.

وَ نَوِّرْ فِیهِ قَلْبِی بِضِیَاءِ أَنْوَارِهِ

خدایا قلب مرا نورانی کن به روشنایی انوار سحر، بخاطر اینکه سحر یک نورانیتی دارد ، خدایا

به آن نور سحر قسمت می دهم که قلب ما را نورانی کن، الان قلبهای ما زنگ زده است، الان من خودم را می گویم

قلب من هم دچار زنگار است، خود من به احوالات گذشته خودم که نگاه می کنم می بینم که آن آدم چهل سال پیش

نیستم، دعای کمیل را که می خواندم شاید حدود سه ساعت طول می کشید و اصلا یک پلک بر هم زدن خسته نمی شدم؛

شصت و سه سال قبل که در مشهد بودم، مرحوم کلباسچی- که شرحی بر دعای کمیل هم از ایشان منتشر شده است به

نام « انیس اللیل » - در صحن مسجد گوهرشاد دعای کمیل می خواندند آن هم از حفظ و با چه حال و هوایی ! اما الان

که به خودم که نگاه می کنم دیگر آن حال نیست! محیط چه کار ها

که با ما نمی کند! چرا چشم ما آلوده شده؟! چرا گوش ما آلوده شده؟! و ... همه چیز ما عوض شده است.

لذا دعا، دعای خیلی خوبی است که از خدا بخواهیم قلب و دل ما را نورانی کند.

وَ خُذْ بِکُلِّ أَعْضَائِی إِلَی اتِّبَاعِ آثَارِهِ

خدایا تمامی اعضاء مرا طوری قرار بده که از آثار تو پیروی کنم، طوری باشم که چشم و

دست و ... همه اعضاء و جوارحم از آثار و برکات تو پیروی کند.

بِنُورِکَ

خدایا تو را به نور خودت قسم می دهم که این حاجت من را برآورده کنی ! ممکن است

بپرسی که مگر خدا نور دارد ؟ می گویم : بله « الله نور السموات و الارض » [3]

یَا مُنَوِّرَ قُلُوبِ الْعَارِفِین

ای خدایی که به نور خودت قلب عارفین را نورانی کرده ای

منظور از عارف کسی نیست که از عرفان دم می زند و حرف از وادی عشق می زند و خود

آراسته به آداب اهل معرفت نیست؛ گاهی امام از عرفان می گوید و یک زمانی آدمی که محاسن ندارد از عرفان

دم می زند ! و بین این دو تفاوت است.

برای دلت در بساز

شخصی به خدمت آیت الله اراکی رسید و گفت : مرا موعظه کنید؟

آقا گفتند: شما چکاره هستید؟

مرد گفت: نجّار

گفتند: برای دلت هم در ساخته ای ؟ اگر برای دلت در نساخته ای برو برای دلت در بساز

سخنی با جوانان

شما جوانان، الان که دل های شما پاک و نورانی است مواظبت از حریم قلب تان کنید و دری محکم

و آهنین بر آن بسازید تا شیطان بر دل شما راه پیدا نکند و اگر امروز و فردا بکنید، دیر می شود، در روایت

آمده است که عمر به چهل سالگی که رسید شیطان بر پیشانی شخص گناه کار بوسه می زند و می گوید ، کار تو دیگر

تمام شده است [4] ؛ چرا که دل تبدیل به ویرانه شده است و خرابه ای بیش نیست. خوشا بحال جوان هایی که قدر

نعمت جوانی را می دانند.

آخرت گرایی



روزه، روح آخرت گرایی و توجه به سرای ابدی را بیش از

پیش در انسان تقویت می کند.

امام رضا علیه السلام می فرماید:

«راز وجوب روزه آن است که آدمی، مشکل گرسنگی و تشنگی

را بچشد و در پیشگاه خداوند فروتن گردد، احساس نیاز کند،

اجر خود را بخواهد و صبر و بردباری پیشه سازد، و درنهایت این

نیاز،زمینه ساز توجه به نیازمندی های وی در قیامت گردد».

همچنین ایشان در جای دیگر می فرماید:

«مردم به انجام روزه مأمور شدند تا طعم گرسنگی و تشنگی

را بچشند و به یاد آخرت بیفتند. همچنین فروتن، به انجام روزه

مأمورشدند تا طعم گرسنگی و تشنگی را بچشند و به یاد آخرت

بیفتند،فروتن، نیازمند به یاد خدا، عارف و شکیبا در برابر گرسنگی ها

و تشنگی ها باشند تا آنکه شایسته پاداش الهی گردند.

از شهوت های زودگذر، برای توشه زندگی جاوید

چشم بپوشند، به فقر و تنگ دستی فقیران بیندیشند

و واجبات مالی خود را بپردازند».

سایت آیه های انتظار