ای بنده بیا ساکن میخانه ما باش
ما شمع تو گردیم وتو پروانه ما باش
تا چند خوری باده ز پیمانه اغیار
پیمان بشکن طالب پیمانه ما باش
از عشق مجازی نشود کام تو حاصل
از عشق بتان بگذر و دیوانه ما باش
بیگانه شو از دیده که نادیده ببینی
بیزار تو از دیده بیگانه ما باش
باز است در رحمت ما رحم به خود کن
در دام نیفتاده بیا دانه ما باش
این کهنه خرابات چرا می کنی آباد؟
بگذر تو ز آبادی و ویرانه ما باش
یک عمر شدی خانه به دوش هوس و آز
یک ماه بیا معتکف خانه ما باش
هر در که زدی دست رد آمد به جوابت
پس منتظر پاسخ جانانه ما باش
ژولیده مشو ریزه خور سفره اغیار
مهمان منی بر سر پیمانه ما باش
تلاوت ترتیل جزء هفتم قرن کریم
برای شنیدن تلاوت قرآن بر روی تصویر بالا کلیک کنید
معارفی از جزء هفتم قرآن کریم
دشمنترین مردم با مؤمنین
لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِینَ ءَامَنُواْ الْیَهُودَ وَ الَّذِینَ أَشرَْکُواْ (82- مائده)
گر چه خطاب در این آیه متوجه شخص رسول اللَّه صلی الله علیه و آله است، لیکن آیه شریفه در مقام بیان قانون و ضابطهای کلی برای عموم جامعه اسلامی است (1)؛ آن قانون همیشه جاری این است که در بین سه گروه مشرک، یهودی و مسیحی، رابطه مسیحیان با اسلام از نظر پذیرش و احترام به قوانین مسلمین بهتر از دو گروه دیگر بوده است. آنچه تاریخ همواره از جانب یهود و مشرکین شاهد آن بوده، سرسختی در پذیرش، بغض و کینه و خیانتی است که آنها در برابر اسلام روا داشتهاند. (2) البته این بدان معنا نیست که تمام یهودیان و یا مشرکین اینگونه اند.
آنچه در جهان امروز رخ میدهد نیز شاهد و گواه محکمی بر صدق این آیه است زیرا بر کسی پوشیده نیست که در حال حاضر هم دشمن درجه یک اسلام و مسلمین یهود و صهیونیست بینالملل است؛ یهودی که شبانه روز در تلاش برای ضربه زدن به اسلام با هدف محو آن از چیزی فروگذار نیست.سوال: این سرسختی در دشمنی را صهیونیستِ امروز، نسبت به کدام دسته از مسلمانان اعمال میکند؟ مسلمانان تابع حکام عرب یا مسلمانانی شعارشان شعار حسین بن علی علیهالسلام است؟ فراموش نشود که آیه، ایمان کسانی را تأیید میکند که در این تقابل، مورد خشم و عداوت یهود و مشرکین هستند.
صحنه سازی برای امتحان
یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللَّهُ بِشیَْءٍ مِّنَ الصَّیْدِ تَنَالُهُ أَیْدِیکُمْ وَ رِمَاحُکُمْ لِیَعْلَمَ اللَّهُ مَن یخََافُهُ بِالْغَیْبِ فَمَنِ اعْتَدَی بَعْدَ ذَالِکَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِیمٌ(94- مائده)
ای اهل ایمان! بیتردید خدا شما را به چیزی از شکار حیوانات در حالی که مُحرم هستید آزمایش میکند، آن هم با شکاری که به آسانی در دسترس و تیررس شماست تا خدا کسی را که در نهان از او میترسد معلوم و مشخص نماید و هر که پس از این از حدود الهی تجاوز کند برای او عذابی دردناک است.
«بلاء» به معنای امتحان و آزمایش است و معنای خوف بالغیب این است که انسان از عذابهای دردناک اخروی با اینکه به وسیله حواس ظاهریاش نمیتواند آنها را درک کند، بترسد آن هم به این دلیل که خدای متعال انسان را از آنها بر حذر داشته است.
اراده الهی بر این تعلق گرفته که انسان موجودی مختار باشد و مدام بر سر دوراهی انتخاب قرار گیرد؛ «وَ هَدَیْناهُ النَّجْدَیْن» (3) که اگر با حسن استفاده از نعمت اختیار راه صحیح را به صورت غیر اجباری برگزید، پلههای کمال و ترقی را یکی پس از دیگری طی کند و به مقام قرب الهی که هدف اوست نائل شود و اگر با سوء اختیار کج راهه را انتخاب کرد، به عواقب ناگوار راهی که خود آزادانه برگزید گرفتار آید.
این کش و قوسهای درونی که هر روز با آن دست و پنجه نرم میکنیم؛ همان آزمونهای الهی هستند که عدهای در آن شاکرند و قبول و عدهای کفورند و مردود؛ «إِنَّا هَدَیْناهُ السَّبیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراً» (4) آنگاه به قبول شدگان وعده بهشت و رحمت داد و بر مردود شدگان آن وعید دوزخ و شدت. (5).
فراگیرترین آزمونی که خداوند متعال مدام آن را برگزار میکند آزمون عملی است که در آن ابتدا زمینه امتحان را فراهم میکند. به عنوان مثال وقتی که حاجیان در احرام را از شکار منع میکند به آهوان دستور میدهد که از بلندیهای مکه و سینه کوه پایین بیایند و آنقدر نزدیک شوند که این منع شدگان بتوانند به راحتی آنها را با نیزه و یا حتی با دست شکار کنند. یعنی از یک طرف منع میکند و از طرفی دیگر همان منع شده را میآورد در تیررس و دسترس ایشان قرار میدهد تا عیار ایمان مردم عیان شود.
این آیه نشان میدهد که خداوند متعال برای هر امر و نهیی بساط آزمون آن را هم فراهم میکند. اگر فرمود به نامحرم نگاه نکنید از آن طرف چند نامحرم بزک کرده را طوری مسیر میدهد که از مقابل چشم این جوان عبور کنند و او در جلسه امتحان قرار گیرد.
آنان که خود از ایمان دورند و دیگران را هم نهی میکنند
وَ هُمْ یَنْهَوْنَ عَنْهُ وَ یَنْئَوْنَ عَنْهُ وَ إِن یُهْلِکُونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ وَ مَا یَشْعُرُونَ (26- انعام).
همیشه در کنار چشمه یا در مسیر آب روان معارف الهی عدهای پیدا میشوند که نه خود مینوشند و نه اجازه میدهند دیگران بهرهای برده و سیراب شوند. قرآن از این عده که در همیشه تاریخ بوده و خواهند بود با این تعبیر یاد میکند که «هُمْ یَنْهَوْنَ عَنْهُ وَ یَنْئَوْنَ عَنْهُ»؛ آنان دیگران را [از توجه به قرآن و پیروی از رسول خدا [ص] بازمیدارند و خود نیز از آن دور میشوند.
اما اینها چه کسانی هستند و چه ویژگیهایی دارند سوالات مهمی است که آیه قبل به آنها پاسخ داده است. آیه قبل میفرماید: اینان کسانیاند که در اثر کفر و لجاجتی که به خرج دادهاند پردهای از غفلت بر دلهایشان افکندهاند که دیگر حق را نمیفهمند و نیز گوشهایشان چنان در برابر حق سنگین شده که آن را نمیشنوند. (6) اینان روشنترین دلیل را هم قبول نمیکنند و از پذیرش آن سر باز میزنند بارزترین مشخصه این گروه برخوردشان با معارف دینی است که میگویند اینها همه فسون و فسانه است.
بی خبر از اینکه هر کس با حق در افتد تیشه بر ریشه خود زده، و سرانجام طبق سنت ثابت آفرینش، چهره حق از پشت ابرها نمایان میگردد و با جاذبهای که دارد پیروز خواهد شد و باطل همانند کفهای بی ارزش روی آب نابود میگردد، بنا بر این تلاش و فعالیت آنها به شکست خودشان منتهی خواهد شد و جز خود را هلاک نمیکنند؛ هر چند آنان قدرت درک این حقیقت را ندارند «وَ إِنْ یُهْلِکُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما یَشْعُرُونَ».(7).این افراد را باید شناخت و تا آنجا که ممکن است از آنها فاصله گرفت چرا که سخن رفته رفته بر دل اثر گذاشته و آثارش را در رفتار نمایان میکند.
پاسخ خدا: اگر برگردند باز گناه خواهند کردلَوْ رُدُّواْ لَعَادُواْ لِمَا نهُُواْ عَنْهُ وَ إِنهَُّمْ لَکَاذِبُونَ (28- انعام).
آیه در مورد کسانی است که دنیا با سرسختی تمام نه تنها خود ایمان نیاورند بلکه مانع ایمان آوری دیگران نیز میشدند. این عده همین که در قیامت، وقوع عذاب را حتمی میبینند به عجز و لابه میافتند و مدام حسرت میخورند و تقاضای بازگشت دارند تا جبران مافات کنند. (8).
هر چند تقاضای اینها امر محالی است زیرا با قیام قیامت، بساط این جهان برچیده شده (9) و پشت سری نمانده تا بشود کسی را به آن برگرداند. اما به فرض محال که چنین بازگشتی هم ممکن باشد اما خداوند پاسخ منفی به خواسته آنها میدهد و میفرماید: یقیناً اینها دروغ میگویند و به فرض محال هم که ما اینها را برگردانیم باز هم همان خواهند بود که هستند.
مراحل قبل از نزول عذاب
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلیَ أُمَمٍ مِّن قَبْلِکَ فَأَخَذْنَاهُم بِالْبَأْسَاءِ وَ الضرََّّاءِ لَعَلَّهُمْ یَتَضرََّعُونَ (42) فَلَوْ لَا إِذْ جَاءَهُم بَأْسُنَا تَضرََّعُواْ وَ لَاکِن قَسَتْ قُلُوبهُُمْ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَنُ مَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ (43) فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُکِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ أَبْوَابَ کُلِّ شیَْءٍ حَتیَّ إِذَا فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَةً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ(44- انعام)
هر چند عذابهایی که خداوند در اثر کفر و نافرمانی مردم بر سر آنها نازل میکند به صورت دفعی و آنی است؛ اما مقدماتی دارد که پس از طی آنها عذاب واقع میشود. این بخش از آیات به این بحث پرداخته و قانون خدا را قدم به قدم شرح میدهد.
گام اول گرفتار کردن به سختیها و ناملایمات زندگی است به این منظور که افراد با گرفتار شدن در این فشارها از غیر خدا دل کنده و رو به او کنند و او را بخوانند «فَأَخَذْنَاهُم بِالْبَأْسَاءِ وَ الضرََّّاءِ لَعَلَّهُمْ یَتَضرََّعُونَ»؛ اما اینها چنان سنگدل و فریفته شیطان شدهاند که این فشارها و شکهای حیات بخش هم نمیتواند روح مرده آنها را زنده کند.
گام بعدی سرازیر کردن نعمتهای آسمانی و زمینی و زیر زمینی به سوی اینهاست تا برای موفقیتهای خود در عرصههای مختلف صنعتی، کشاورزی، فضایی و اتمی جشنها بگیرند و بر خود ببالند و بر دیگران مباهات کنند. اما آنها با این نعمتها هم بیدار نشدند.
گام آخر: در حالی که اینها غرق در شادیاند و دیگر دلیلی برای کفرشان ندارند؛ ناگهان عذاب ما نازل شده و بساط آنها را جمع میکند. (10).
جبران گذشته، شرط اساسی در توبه
کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلیَ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنکُمْ سُوءَ ا بجَِهَلَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَ أَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ (54- انعام).
در جمله اول میفرماید: پروردگارتان رحمت را بر خود لازم و مقرّر کرده است در جمله دوم که در حقیقت توضیح و تفسیر رحمت الهی است، با تعبیری محبت آمیز چنین میگوید: هر کس از شما کاری از روی جهالت انجام دهد، سپس توبه کند و اصلاح و جبران نماید، خداوند آمرزنده و مهربان است.
منظور از «جهالت» در اینگونه موارد، همان غلبه و طغیان شهوت است که انسان نه از روی دشمنی با حق، بلکه به خاطر غلبه هوی و هوس آن چنان میشود که فروغ عقل و کنترل شهوت را از دست میدهد؛ چنین کسی با اینکه عالم به گناه و حرام است اما چون علمش تحتالشعاع هوی و هوس قرار گرفته، به آن «جهل» اطلاق میگردد. مسلماً چنین کسی در برابر گناه خود مسئول است؛ اما چون از روی عداوت و دشمنی نبوده، سعی و کوشش میکند تا آن را اصلاح و جبران کند. (11).
احترام واجب نیست ولی بی احترامی هم نکنید
وَ لَا تَسُبُّواْ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّواْ اللَّهَ عَدْوَا بِغَیرِْ عِلْمٍ .
خداوند متعال در این آیه مؤمنان را به رعایت یک اصل مهم سفارش میکند و آن اینکه مبادا به مقدسات کسانی که با شما هم عقیده نیستند بی احترامی کنید که آنها نیز معتقدات شما را مورد اهانت قرار میدهند.
نکته اول اینکه منع آیه در مورد اهانت به مقدسات طرف مقابل است نه آنکه خواسته باشد هر گونه بحث علمی و به چالش کشیدن منطقی عقاید طرف مقابل را ممنوع کند. (12).
نکته دوم اینکه معنای آیه احترام گذاشتن به مقدسات طرف مقابل نیست بلکه پیام آیه پرهیز از هر کاری است که اهانت تلقی شود.
خدایاپرنده ی کوچک وجودم،
چگونه شکر وسعت آسمان تو گوید
و پاهای خرد و خسته ام،
چگونه جاده ی بی انتهای ثنای تو گوید
چگونه شکر تو گویم که سراپای وجودم
غرق در نعمت های توست
تویی که مرا به زینت ایمان آراسته ای
و در خیمه ی لطفت منزل داده ای
تویی که گردنبند ناگسستی منت هایم را
بر گردنم آویخته ای
خدایا!تشنگی عمیق من و باران مداوم و بی حد و حصر تو
مرا از اقامت در زیر خیمه ی شکرت بازداشته است
و دست یاری هر لحظه ی تو
در نشیب و فراز صخره های صعب زندگی
مرا از اندیشه ی پرتگاه های ناسپاسی واگذاشته است...
الهی!از خود ناامیدم،
از رحمت خود امیدوارم کن
الهی!به جرم خویش درمانده ام،
لطف خویش را در کارم کن
الهی!دردم دوا تو دانی،
به دیگری مگذارم
زمان افطار بسیار مهم است.
مواد غذایی سالم را در الویت برنامهی غذاییتان
قرار دهید. لطفاً شیرینیجات را از خود دور کنید.
خودتان که میدانید منظورمان چیست؟
همان زولبیا و بامیههای شیرین و چرب.
خوردن زیاد مواد غذایی شیرین برای افطار شما را
سیر نخواهد کرد و بدن را به هم خواهد ریخت.
توجه داشته باشید که سر افطار لازم نیست غذای سنگین بخورید.
می دانیم که روزها بلند است و گرسنگی اذیت می کند.
اما خوردن غذای زیاد و سنگین بعد از ساعتها گرسنگی، بدن
را بهم میریزد و علاوه بر این باعث ایجاد اختلالاتی در خواب میشود.
حتماً به فکر تأمین ویتامینهای بدنتان باشید.
از مصرف میوه، سبزیجات و به ویژه قندهای آرام
(دیر جذب) مثل غلات و نان کامل غافل نشوید.
باز هم تاکید می کنیم از وعدهی سحری چشم پوشی نکنید.
غلات کامل را در این وعده نیز بگنجانید و تغذیهی درست و سالمی داشته باشید.
روز هفتم: نماز
دعای روز هفتم
خدایا مرا در این روز به روزه و اقامه نماز یاری کن و از لغزشها
و گناهان دور ساز و ذکر دائم که تمام روز به یاد تو باشم نصیبم فرما ،
به حق توفیق بخشی خود ای راهنمای گمراهان عالم.
اهمیت نماز
1 - مقدم بر اعمال:
رسول خدا صلی الله علیه و آله:
«اولین چیزی که روز قیامت در اعمال بنده مورد توجه قرار میگیرد، نماز اوست.» (1)
2 - وسیله تقرب:
حضرت علی علیه السلام:
«الصلوة قربان کل تقی; نماز وسیله تقرب هر پرهیزکاری است.»
(2)
3 - بهترین اعمال:
حضرت علی علیه السلام:
«شما را به نماز وحفظ آن سفارش میکنم، بدرستی که بهترین اعمال نماز است.» (3)
4 - سنگر مبارزه با شیطان:
حضرت علی علیه السلام:
«نماز سنگری استبرای در امان ماندن از نفوذ شیطان.» (4)
5 - مانع ضد ارزشها:
قرآن کریم:
«ان الصلاة تنهی عن الفحشاء و المنکر؛
نماز اهلش را از هر کار زشت باز میدارد»(5)
آثار ترک و سبک شمردن نماز
1 - جهنمی شدن:
قرآن کریم: «سؤال میکنند چه چیزی شما را جهنمی کرد؟
گویند: ما از نمازگزاران نبودیم.» (6)
2 - محرومیت از الطاف الهی:
قال تعالی: «وای بر نمازگزارانی که دل از یاد خدا غافل دارند.» (7)
3 - دوری از رسول خدا:
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود:
«کسی که نمازش را سبک بشمارد از من نیست.» (8)
4 - محرومیت از شفاعت پیامبر:
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود:
«کسی که نماز واجب را از وقت آن به تاخیر اندازد،
در قیامت شفاعت من به او نمیرسد.» (9)
شرح دعای روز هفتم در بیان آیت الله مجتهدی(ره)؛ نماز با بی حالی و کسالت؛ چرا؟
دعای روز هفتم:
اللَّهُمَّ أَعِنِّی فِیهِ عَلَی صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ هَفَوَاتِهِ وَ آثَامِهِ وَ ارْزُقْنِی فِیهِ ذِکْرَکَ بِدَوَامِهِ بِتَوْفِیقِکَ یَا هَادِیَ الْمُضِلِّین[1]
ای خدا مرا در این روز بر روزه و اقامه نماز یاری کن و از لغزشها و گناهان دور ساز و ذکر دایم نصیبم فرما، به حق توفیق بخشی خود، ای رهنمای گمراهان عالم.
اللَّهُمَّ أَعِنِّی فِیهِ عَلَی صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ
خدایا در ماه رمضان برای روزه و شب زنده داری کمکم کن ؛ اگر خدا کمکت کند ؛ گرسنگی را نمی فهمی ؛ خستگی عبادت را نمی فهمی ؛دعای ابوحمزه و دعای افتتاح ... می خوانی و اصلا متوجه خستگی نمی شوی، چون خدا کمکت می کند .
*دعای ابوحمزه را در قنوت می خواندند
سال ها قبل در قم واعظی بود به نام میرزا محمد تقی اشراقی؛ ایشان به قدری در فن خطابه قوی بودند که تا زنده بود، مرحوم آقای فلسفی به قم دعوت نمی شد، آدم ملائی بود و صدای رسایی هم داشت؛ طوری که بدون بلندگو در صحن حرم همه صدای او را می شنیدند. مرقد ایشان هم در حرم حضرت معصومه(س) پایین پای مرحوم موسس حوزه، آیت الله حائری یزدی(ره) است.
مرحوم اشراقی از قول پدر(مرحوم ارباب) این طور نقل می کردند: سحر ماه رمضان به حرم امیر المومنین(علیه السلام) مشرف شدم و مشاهده کردم؛ عده ای در قنوت نماز وتر دعای ابوحمزه ثمالی را از حفظ می خوانند و اشک می ریزند؛وقتی تعداد ایشان را شمردم دیدم هفتاد نفر هستند!
ایشان چه مردمی بود ه اند؛ اما ما چگونه دعا ونماز میخوانیم؛ چرا با بی حالی و کسالت نماز می خوانیم؟!
وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ هَفَوَاتِهِ وَ آثَامِهِ
خدایا در ماه رمضان از لغزش گناه حفظم کن ؛ توفیق بده در ماه رمضان گناه نکنم؛ اعضاء و جوارحم هم روزه داشته باشد در حدیث وارد شده است:
«اِذَا صُمْتَ فَلْیَصُمْ سَمْعُکَ وَ بَصَرُکَ وَ شَعْرُکَ وَ جِلْدُکَ.... » [2] باید گوش و چشم و..اعضاء و جوارحت روزه دار باشند.
*ذکر زبانی توام با غفلت، مصیبت و بدبختی است
وَ ارْزُقْنِی فِیهِ ذِکْرَکَ بِدَوَامِهِ
خدایا در این ماه رمضان روزی کن همیشه به یاد تو باشم، ذکر شامل ذکر زبانی هم می شود؛ البته اگر دل به یاد خدا باشد زبان هم ذکر می گوید؛ اما اگر زبان ذکر خدا بگوید و دل غافل از او باشد، این چنین ذکری مصیبت و بدبختی است.
*همه موجودات ذکر خدا را می کنند
در روایت وارد شده است که اگر حیوانات هم یاد خدا نکنند به دام صیادان خواهند افتاد ؛ هیچ پرنده ای به دام صیاد نمی افتد، مگر زمانی که از یاد خدا غافل شود [3] ؛ حیوانات هم ذکر دارند « وَ إِنْ مِنْ شَیْ ءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبیحَهُمْ » [4]
شعر:
گر تو را از غیب چشمی باز شد* با تو ذرات جهان هم راز شد
نطق خاک و نطق آب و نطق گل * هست محسوس حواس اهل دل [5]
حتی در و دیوار هم ذکر دارند ؛ حتی در روایت آمده است که هنگام سحر که خروس بانگ می زند و تو را برای نماز بیدار می کند لذا به خروس دشنام ندهید [6]
شعر:
کم ز خروسی مباش مشت پری بیش نیست * از سر شب تا به سحر ذکر خدا می کند [7]
*از خدا درخواست توفیق کنیم
بِتَوْفِیقِکَ یَا هَادِیَ الْمُضِلِّین
خدایا در ماه رمضان این توفیق را بده که همیشه به یاد تو باشم و ای راهنمای گمراهان.
انجام این اعمال توفیق می خواهد؛ لذا از خداوند درخواست توفیق میکنیم
شعر:
توفیق، رفیقی ست که به هر کس ندهندش* هرگز پر طاوس به کرکس ندهندش [8]
هرروز یک حدیث ناب
قال امیرالمومنین علی علیه السلام :
کم من صائم لیس له من صیامه الا الجوع و الظما
و کم من قائم لیس له من قیامه الا السهر و العناء.
امیر مومنان حضرت علی علیه السلام می فرمایند:
چه بسا روزه دارى که از روزه اش جز گرسنگى و تشنگى بهره اى ندارد
و چه بسا شب زنده دارى که از نمازش جز بیخوابى و سختى سودى نمى برد.
نهج البلاغه، حکمت 145