شرح دعای روز اول ماه مبارک رمضان در بیان آیت الله مجتهدی(ره)
اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ وَ قِیَامِی فِیهِ قِیَامَ الْقَائِمِینَ وَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ
الْغَافِلِینَ وَ هَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ اعْفُ عَنِّی یَا عَافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ
خدایا روزه مرا در این روز مانند روزه روزه داران حقیقی قرار ده و اقامه نمازم
را مانند نمازگزاران واقعی مقرر فرما و مرا از خواب غافلان، هوشیار ساز و در این روز
جرم و گناهم را ببخش ای خدای عالمیان و زشتیهایم را عفو فرما ای عفو کننده از گناهکاران عالم.
اقسام روزه
اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ
خدایا روزه مرا روزه صائمین قرار بده؛ صائمین چه کسانی هستند؟
سه نوع روزه داریم ؛ 1- روزه عام 2- روزه خاص 3- روزه خاص الخاص
روزه عام:
همان روزه ای است که عموم مردم می گیرند؛ نمی خورند و نمی آشامند،
ولی متاسفانه به نامحرم هم نگاه می کند؛ گناه هم می کند؛ حجابش را هم مراعات نمی کند.
بنابراین روزه عام روزه ای هست که انسان تنها از اموری که
روزه را باطل می کند خودداری می نماید.
روزه خاص:
روزه ای است که روزه دار علاوه بر اینکه از خوردن و آشامیدن خود داری می کند اعضاء
و جوارحش هم روزه دارد؛ چشمش را هم از معصیت می بندد؛ سحر که روزه می گیرد نیت می کند
که خدایا من همه اعضاء و جوارحم روزه است؛ گوشم غیبت نمی شنود، زبانم غیبت نمی کند،
و ... این روزه خاص است.
حدیث : عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا صُمْتَ فَلْیَصُمْ سَمْعُکَ وَ بَصَرُکَ وَ شَعْرُکَ وَ جِلْدُکَ وَ عَدَّدَ أَشْیَاءَ غَیْرَ هَذَا وَ قَالَ لَا یَکُونُ یَوْمُ صَوْمِکَ کَیَوْمِ فِطْرِکَ (2)
وقتی روزه می گیری باید گوش تو هم روزه باشد ( از گناهان مربوط به گوش مثل گوش دادن به غیبت و... )جداً پرهیز کنید، چشمت هم باید روزه باشد ، پوستت هم باید روزه باشد ؛ موی سرت هم باید روزه داشته باشد ؛ خانم ها باید حجابشان را رعایت کنند این نکته را باید توجه داشته باشیم که تعیین حدود حجاب بر عهده مرجع تقلید است نه رییس جمهور، رییس مجلس و یا هر مسئول دیگری، بانوان باید مرز حجاب خود را از مرجع تقلیدشان بپرسند مراجع تقلید اسلام شناس هستند و هرکسی نمی تواند خودش در مسایل دینی رای دهد.
روزه خاص الخاص: این روزه، روزه ای هست که غیر از خدا هیچ چیز دیگری در دل روزه دار نباشد؛
ای یک دله صد دله؛ دل یک دله کن
مهر دگران را ز دل خود یله کن
اگر در ماه رمضان همه کار ها برای خدا باشد؛ روزه خاص الخاص تحقق می یابد و از این رو در دعا از خدا می خواهی اللَّهُمَّ اجْعَلْ صِیَامِی فِیهِ صِیَامَ الصَّائِمِینَ یعنی خداوندا روزه مرا روزه خاص الخاص قرار بده.
*فرودگاه ایمان را برای نزول ملائکه باز نگه داریم
باید دل های خود را برای خدا خالی کنیم، ملائکه شب احیاء فرود می آیند، ولی فرودگاه دلمان را پیدا نمی کنند؛ تعلقات به مال، زن، بچه و دنیا جایی برای نزول ملائکه باقی نگذاشته است دل اگر خالی باشد آن وقت « تنزل الملائکة و الروح » (3)
تحقق می یابد و اگر این گونه نباشد ملائکه در شب احیاء بر دل شما فرود نمی آیند؛ در ماه رمضان کاری بکنیم که جا برای نزول ملائکه داشته باشیم.
[مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی راجع به شرایط روزه صحیح چنین گفته است:
در روایات آمده است: «غیبت، دروغ، نگاه(حرام) پی درپی، دشنام دادن و ظلم - کم باشد یا زیاد - ، باعث باطل شدن روزه می شود، و روزه، فقط خودداری از خوردنی و آشامیدنی نیست، هنگام روزه گوش، چشم، زبان و ... باید روزه بگیرند.
دست و پایت را نگهدار و بسیار سکوت کن مگر از خیر. و با نوکرت رفق و مدارا نما. از جدال و آزار رساندن به نوکر خودداری کن و وقار روزه را داشته باش و وقتی روزه ای با زمانی که روزه نیستی باید با هم فرق داشته باشند.»
رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمودند: «آسان ترین چیزی که خداوند در روزه بر روزه دار واجب نموده، خودداری از خوردنی و آشامیدنی است.»
فقها به صحت روزه بعضی از آنها فتوا داده اند. جمع بین روایات بالا با روایتی که از رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم وارد شده و سخن فقها در این است که بگوییم، منظور از صحت در احادیث فوق این است که« چنین روزه ای مورد قبول خداوند است» و منظور از صحت در کلام فقها این است که «چنین روزه ای قضای آن را ساقط می کند».
خلاصه این که روزه صحیح و کاملی که خدا برای کامل نمودن روزه دار مقرر فرموده، قطعا شامل خودداری اعضای بدن از گناه می باشد، و روزه کاملتر این است که علاوه بر آن، قلب را از یاد غیر خدا باز داشته و از هر چه غیر اوست روزه بگیرد. هنگامی که انسان ماهیت روزه، درجات و فلسفه تشریع آن را فهمید، ناچار باید از هر گناه و حرامی، بخاطر قبول روزه اش خودداری کند.
و الا مسئول بوده و بخاطر اینکه اعضای بدنش روزه نگرفته اند، مجازات می شود، و ساقط شدن قضای روزه به این معنا نیست که انسان را در روز قیامت از مجازات نجات دهد.] «ترجمه المراقبات ص 210»
ویژگی قائمین
وَ قِیَامِی فِیهِ قِیَامَ الْقَائِمِینَ
خدایا در ماه رمضان قیام مرا قیام قائمین قرار بده؛ یعنی شب که نماز شب می خوانم، قیامم قیام قائمین باشد، قائمین آنهایی هستند که در نماز از خوف خدا گریه و زاری می کنند.
نماز شب شیخ عباس قمی
حاج میرزا علی محدث زاده پسر بزرگ شیخ عباس قمی(ره) نقل می کرد: پدرم وقتی نماز شب می خواند آن طور از خوف خدا گریه می کرد که ما از صدای گریه ایشان از خواب می پریدیم.
باید نماز، نمازی باشد که از روی عشق باشد؛ چرا که خروس هم نماز شب می خواند، ولی عشق ندارد لذا شاعر گفته:
ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز
کان سوخته را جان شد و آواز نیامد (4)
«قیام ما را قیام قائمین قرار بده»؛ یعنی نماز مرا نماز عاشقانه قرار بده؛ برای نماز شب از خواب باید بپریم نه اینکه ساعت کوک کنیم تا بیدار شویم.
از غفلت بپرهیزیم
وَ نَبِّهْنِی فِیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغَافِلِینَ
و در این روز اول ماه رمضان مرا از خواب غفلت بیدار بکن؛ این هم دعای خوبی است، گناه نکنیم هر لحظه ممکن است مرگ از راه برسد مثلا فلان آقای فروشنده دارد آب توی شیر می ریزد، یک مرتبه سکته می کند ، مرگ که خبر نمی کند و اینها غفلت است.
وَ هَبْ لِی جُرْمِی فِیهِ یَا إِلَهَ الْعَالَمِینَ وَ اعْفُ عَنِّی یَا عَافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ
خدایا در این ماه رمضان مرا ببخش ای خدایی که از گنهکاران می گذری
1- اقبال الاعمال ص 109
2- الکافی ج 4 ص 87
3- سوره قدر آیه 4
4- گلستان سعدی
لبیک به دعوت محبوب
بارالها! عهدی را که با تو از ازل بسته ام، به آتش گناه شکسته ام.
به گذشته که نگاه می کنم، از پروانه جانم، خاکستری بیش به جا نمانده است.
اکنون که درهای آسمان، رو به باز شدن است
حلاوت روزه را به اعضا و جوارحم بچشان؛
به چشمم که جز تو را نبیند و گوشم که جز تو را نشنود؛
که بوی زخم کهنه گناه، مرا ناامید از استشمام بوی تو کرده است.
در بگشای که در میهمانی تو، هر آنچه هستم، باز آورده ام
که تو خود دعوتم کرده ای، یا غفّار الذّنوب!
سایت آیه های انتظار
در آمد بار دیگر ماه یزدان
به فرّ و شوکت و فیض فراوان
صباح مکرمت گردید طالع
منوّر شد جهان از طلعت آن
مه ایمان و عید حق پرستان
نسیم مغفرت هر سو وزان است
سحاب مرحمت باشد خروشان
مه روزه است و هنگام عبادت
خوشا حال نکوی روزه داران
در آ در مکتب «صوموا تصحوا»
که در آن میشود امراض درمان
هلا بر خود بنازید و ببالید
که ایزد را در این ماهید مهمان
الا ای معصیت کار گرفتار!
که از کردار خود هستی پشیمان
چرا بیگانهای از درگه دوست؟
چرا حال تو زار است و پریشان؟
بنه تاریکی جهل و ضلالت
بیا در پرتو انوار قرآن
مپو زین پس ره شرّ و شقاوت
بیا اندر طریق خیر و احسان
مشو نومید از عفو خداوند
و گر هستی غریق بحر عصیان
بیا در مکتب «توبوا الی الله»
ز قرآن آیه «لاتقنطوا» خوان
جهان را نور رحمت کرده روشن
منوّر شد ز اشراقش دل و جان
مبادا کفر این نعمت نمایید
که نعمت، سلب میگردد ز کفران
مبارک ماه و اوقات شریفی است
به لهو و بیهده ضایع مگردان
غنیمت دان دعا و عرض حاجات
نماز و روزه و نیکی به اخوان
به خود آ ای گنه کار نگون حال!
رها کن رشته بیداد و طغیان
بیا با خالق خود آشنا شو
مرو زین بیش، اندر راه شیطان
خدایا! از کرم بر من ببخشای
به رویم باز کن ابواب عرفان
ز ما بر احمد(ص) و آلش تحیّات
ایت الله صافی گلپایگانی
چند نکتـه تغـذیه ای برای روزه داری در فـصل گـرما
1. برای اینکه کمتر هنگام روزه داری تشنه شوید بهتر است در برنامه
غذایی سحری از خوردن غذاهایی مثل انواع کوکو، بادمجان، سوسیس و
کالباس، سس مایونز و سیر و پیاز و همچنین غذاهای چرب و پرنمک که سبب
تشنگی زیاد در طول روز می شود پرهیز کنید.
2. خوردن مواد شیرین مانند زولبیا و بامیه هنگام سحر سبب افت سریع قند
خون و احساس گرسنگی در طول روز می شود.
3. سعی کنید از غذاهای آب پز شده و خورشت های آبدار و کم نمک استفاده کنید.
روز اول: بیداری
دعای روز اول
نشانه های غفلت
1- پند نگرفتن از حوادث دنیا:
عوامل غفلت
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند:
«غافلترین مردم کسی است که از دگرگونیهای دنیا پند نگیرد» (1)
2- بیهوده گذراندن عمر:
حضرت علی علیه السلام فرمود:
«تضییع عمر در راهی که موجب نجات انسان نمیشود، برای غفلت کفایت میکند.» (2)
3- سرگرمی (بیفکری):
لقمان به فرزندش گفت: غافل سه نشانه دارد:
سرگرمی، حواس پرتی، فراموشی.» (3)
نتایج غفلت:
1- نادانی:
حضرت علی علیه السلام:
«غافل نادان است.» (4)
امام باقر علیه السلام:
2- قساوت قلب:
«از غفلتبپرهیز، زیرا در آن قساوت قلب است.» (5)
3- هلاکت: حضرت علی علیه السلام:
«کسی که غفلتش طولانی شد، زود هلاک میشود.» (6)
4- مردن قلب:
حضرت علی علیه السلام:
«کسی که غفلتبر او غلبه کرد قلبش میمیرد.» (7)
5- از دست دادن بصیرت:
حضرت علی علیه السلام:
«ادامه غفلت بینش را کور میکند.» (8)
6- خسران:
قال علی علیه السلام:
«کسی که نفس خویش را محاسبه کند، سود برد و آنکه
از آن غفلت ورزد زیان بیند.» (9)
1- اموال و اولاد:
قرآن کریم میفرماید:
«ای اهل ایمان! مبادا هرگز مال و فرزندانتان شما را از یاد خدا غافل کند.» (10)
2- امکانات رفاهی:
قرآن کریم میفرماید:
«کافران متمتع به نعمتهای دنیا گردیدند تا آنکه از فرط سرگرمی
به دنیای فانی، ذکر و قرآن تو را فراموش کردند» (11)
3- فزونی طلبی:
«الهکم التکاثر ؛ بفریفتشما را فزونی جستن.» (12)
سایت آیه های انتظار
الهـی
باز آمدیم با دو دست تهی چه باشد
اگر مرحمی بر خستگان نهی
الهـی
گرفتار آن دردم که تو دوای آنی
و در آرزوی آن سوزم که تو سرانجام آنی
الهـی
هر دلشده ای با یاری و غمگساری
و من بی یار و غریبم
الهـی
چراغ دل مریدانی و انس جان غریبانی، کریما
آسایش سینه محبانی و نهایت همت قاصدانی
الهـی
جرم من زیر حلم تو پنهان است
و تو پرده عفو خود بر من گستران
الهـی
این چیست که با دوستان خود را کردی
که هر که ایشان را جست ترا یافت
و تا ترا ندید ایشان را نشناخت
الهـی
عاجز و سرگردانم ، نه آنچه دانمدارم
و نه آنچه دارم دانم
الهـی
بر تارک ما خاک خجالت نثار مکن
و ما را به بلای خود گرفتار مکن
الهـی
چون به تو بنگریم شاهیم و تاج بر سر
وچون بخود تگریم خاکیم و از خاک کمتر
الهـی
هر کس تو را شناخت
هرچه غیر تو بود بینداخت
1-پایه هاى اسلام
قال الباقر علیه السلام:
بنى الاسلام على خمسة اشیاء، على الصلوة و الزکاة و الحج
و الصوم و الولایه.
امام باقر علیه السلام فرمود:
اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زکات حج و روزه و ولایت
(رهبرى اسلامى)
.فروع کافى، ج 4 ص 62، ح 1
سایت آیه های انتظار
