شرح دعای روز پانزدهم ماه مبارک رمضان

شرح دعای روز پانزدهم ماه مبارک رمضان خبرگزاری فارس: "خشوع "

در طاعت و عبادت، جایگاه مهمی دارد. آن عبادتی ارزشمند است که با

حضور قلب و خشوع باشد و این حالتی است که از قلب بر می‏خیزد و

احساسی است که انسان را به محضر حق می‏برد، جهت و مسیر را یکی

می‏کند و دل را از هواهای دیگر می‏شوید و پاک می‏کند.

در فراز اوّل از دعای روز پانزدهم می‏خوانیم:

خدایا! امروز طاعت بندگان خاشع را نصیبم کن.

خداوند متعال نمازگزارانی را اهل رستگاری می‏داند که در نمازشان خاشع

باشند. "خشوع " در طاعت و عبادت، جایگاه مهمی دارد. آن عبادتی ارزشمند

است که با حضور قلب و خشوع باشد و این حالتی است که از قلب بر

می‏خیزد و احساسی است که انسان را به محضر حق می‏برد، جهت و مسیر

را یکی می‏کند و دل را از هواهای دیگر می‏شوید و پاک می‏کند.

"نماز " بی خشوع مانند جسد بی‏جان است. مرده‏ای است که از او حرکتی

بر نمی‏خیزد و کاری از او ساخته نیست. شخصی خدمت امیرالمؤمنین علیه‏السلام

رسید و عرض کرد: "عبادت من از روی خضوع و خشوع است. " حضرت

فرمود: "چگونه خضوعی؟! " عرض کرد: "در نماز فقط به خدا فکر می‏کنم

و از غیر او غافل می‏شوم! " حضرت فرمود: "اکنون با همین حالتی که گفتی

دو رکعت نماز بخوان تا من شتری به عنوان جایزه به تو عطا کنم. " آن

شخص به نماز ایستاد و پس از اتمام نماز تقاضای جایزه کرد!

حضرت فرمود: "چگونه نماز خواندی؟ " عرض کرد: "همان‏گونه که گفته

بودم و به هیچ چیز جز خدا نمی‏اندیشیدم! " حضرت فرمود: "باز هم تأمل کن

ببین در نماز چه فکری در سر داشتی؟ " عرض کرد: "تنها چیزی که گاهی

فکر مرا به خود مشغول می‏ساخت، این بود که شتری که شما به من عطا می‏کنید

سرخ‏موی است یا زرد موی؟! "

آری، این‏گونه نماز از سقف خانه بالاتر نمی‏رود و سبب معراج مؤمن و

هیچ تقربی نمی‏شود. چشم‏ها روی نقش و نگار فرش و پُشتی و دست‏ها بر

روی محاسن و صورت مشغول است. حواس ششگانه به شش جهت

گریخته ‏اند و هرکدام کاری انجام می‏دهند. غصه‏ها و غم‏ها، قسط‏های ماهانه

و گم کرده‏ها در نماز به سراغ انسان می‏آیند. نقشه‏ی کارهای روزانه و کسب

و کار و اقتصاد و اداره و خانه و موارد دیگر، خضوع و خشوع را از انسان

می‏گیرند و نماز بی‏روح تحویل انسان می‏دهند.

کسی که در نماز، یاد خدا را در دل داشته باشد و متوجّه جبروت او گردد،

بی‏گمان با چشمی هراسان و قلبی خائف خدا را عبادت می‏کند. سجاده‏ای که

با اشک و ناله به درگاه خدا پهن می‏شود و سرانجام با خون رنگین می‏شود،

سجاده ‏ی خاشعین و سجاده‏ی امیرالمؤمنین علیه‏السلام است. قرآن کریم

در توصیف مؤمنان چنین می‏فرماید:

مؤمنان در نمازشان خاشعند1

امام صادق علیه‏السلام فرمود که خدای متعال به موسی علیه‏السلام فرمود:

در شب و روز، مرا بسیار یاد کن و هنگام ذکر من، خاشع باش و به هنگام

بلایم، شکیبا باش.2

هم‏چنین امام صادق علیه‏السلام در ضمن دعا، از خداوند چنین درخواست می‏کند:

خدایا! به تو پناه می‏برم از تنی که سیر نشود و از قلبی که خاشع نگردد و

از دعایی که به اجابت نرسد و از نمازی که سود ندهد3

در فراز دوّم از دعای این روز مبارک، چنین می‏خوانیم:

خدایا! سینه‏ام را به توبه‏ی فروتنان، فراخ ساز

"شرح صدر "، و سینه‏ی گشاده، حالتی از ایمان است که از توکل مطلق،

بی‏نیازی از مردم، قدرت تحمل فراوان و اراده‏ی استوار سرچشمه می‏گیرد.

در این حالت معنوی انسان می‏تواند به جنگ مشکلات و مصائب برود. دریا دل

می‏شود، ترس و واهمه از بین می‏رود. از شکست‏ها افسرده و ملول نمی‏شود.

از کمی یاران دلتنگ نمی‏گردد و از انبوه دشمن نیز نمی‏ترسد. مسایل جزئی

دنیا و دنیاپرستان او را از هدف باز نمی‏دارد و قدرت روحی او، کوه مصایب را آب می‏کند.

در قرآن کریم، "سعه ‏ی صدر " یکی از مواهب بزرگ و "ضیق صدر " یکی از

کیفرهای الهی شمرده شده است. خداوند به عنوان یک موهبت عظیم به پیامبر

خود می‏فرماید:

اَلَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَک4

آیا سینه‏ی تو را وسیع و گشاده نساختیم.

آری، برخی افراد روحشان آن‏چنان باز و گشاده است که برای پذیرش هر

واقعیتی هرچند بزرگ آمادگی دارند؛ امّا برعکس روح بعضی چنان تنگ و

محدود است که گویا برای نفوذ هیچ حقیقتی در آن راهی و جایی نیست.

در فراز دوّم از دعای این روز، از گشادگی سینه و تنگی آن سخن به میان آمد.

افق دید افراد بی‏بهره از "شرح صدر "، به زندگی روزانه محدود خواهد بود.

اگر نعمتی به آنان برسد، گویا به همه چیز دست پیدا کرده‏اند، و اگر کم‏ترین

تغییری در آن پیدا شود، همه چیز را پایان یافته می‏یابند.

از پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وس? ?م پرسیدند: "شرح صدر چیست؟

" فرمودند: "نوری است که خدا در قلب هر کس بخواهد می‏افکند و در پرتو

آن، روح او وسیع و گشاده می‏شود ". پرسیدند: "آیا نشانه‏ای دارد که با آن

شناخته شود؟ " فرمود: "آری، نشانه‏اش، توجه بهسرای جاویدان و دامن

برچیدن از زرق و برق دنیا و آماده شدن برای مرگ است،پیش از آنکه مرگ

فرا رسد. "5

ائمه معصومین علیهم‏السلام اسوه صبر و مقاومت و سعه صدر هستند؛

زیرا هرکدام در زمان خود با مصیبت‏های گوناگونی دست و پنجه نرم کردند

و کینه و عداوت‏های دشمنان، کوچک‏ترین تأثیری در ادامه‏ی راهشان نداشت.

به عنوان نمونه، حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام، با همه‏ی وجود از ولایت

علی علیه‏السلام دفاع کرد و مصیبت‏ها را یکی پس از دیگری به جان خرید و

بر اثر همین مصیبت‏ها بود که در سنین جوانی به دیدار ایزد شتافت، اما خم

به ابرو نیاورد.

همان‏گونه که در ابتدا اشاره شد، این شرح صدر و حالت فوق‏العاده به دست ن

می‏آید، مگر این که در انسان تغییر حاصل شود و آن نیز به وسیله‏ی توبه

همراه با فروتنی است.

در فراز آخر از دعای این روز مبارک، می‏خوانیم:

ای ایمنی دل‏های ترسان!

چون خداوند متعال، "غفار الذنوب " است، دل‏های وحشت‏زده از عذاب قیامت،

بی‏کسان، سرگشتگان، خسته‏دلان و فراریان را پناه و امان می‏دهد.

آری، خداوند متعال امان و محل امنیت است، نقطه‏ی اتّکا و امیدواری اهل

ایمان است؛ آنان که از عذاب خداوند و آتش دوزخ ترسانند، به او پناه می‏برند.

دینار، چه باشد، غم دینار نداریم